ROZWÓD Z OBCOKRAJOWCEM

WŁAŚCIWY SĄD DLA ROZWODU Z OBCOKRAJOWCEM

Sądy polskie rozstrzygają sprawy małżeńskie według prawa polskiego zawsze gdy oboje małżonkowie są obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej. W każdym innym przypadku mamy do czynienia z rozwodem międzynarodowym i należy zastosować reguły opisane poniżej.

Rozwód z obywatelem Unii Europejskiej

Rozwód z obcokrajowcem będącym obywatelem Unii Europejskiej jest uregulowany
w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącym jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej. Rozporządzenie to pozwala określić państwo członkowskie, którego sądy sprawują w danym przypadku jurysdykcję, a nie konkretny sąd właściwy w sprawie. Ustalenie sądu właściwego zależy od zasad proceduralnych obowiązujących w danym kraju. W sprawach rozwodowych, separacyjnych i o unieważnienie małżeństwa Sądem właściwym będzie:

• sąd, na którego terytorium małżonkowie zwykle zamieszkują,
• sąd, na którego terytorium małżonkowie mieli ostatnie miejsce zwykłego pobytu,
  o ile jeden z nich tam dalej zamieszkuje,
• sąd zwykłego zamieszkania pozwanego (strony przeciwnej),
• sąd zwykłego zamieszkania powoda (strony składającej pozew), jeżeli mieszka w tym miejscu co najmniej jeden rok bezpośrednio zanim wystąpił z powództwem lub
• sąd zwykłego zamieszkania w przypadku, gdy powód przebywał tam przez okres szczęściu miesięcy bezpośrednio przed wniesieniem pozwu rozwodowego i jest obywatelem tego państwa członkowskiego UE.

Rozwód z obcokrajowcem spoza Unii Europejskiej

W przypadku obcokrajowca nie będącego obywatelem Unii Europejskiej, właściwość Sądu będzie rozstrzygana na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w części dotyczącej jurysdykcji/właściwości krajowej. Sąd polski będzie właściwy w następujących przypadkach:

• oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Polsce, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
• małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
• małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
• oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.

WŁAŚCIWE PRAWO DLA ROZWODU

Gdy zgodnie z powyższymi regułami możliwe będzie wniesienie sprawy rozwodowej do sądu w Polsce, kolejno należy przeanalizować jakie prawo sąd powinien zastosować. Może zdarzyć się bowiem tak, że sądem właściwym okaże się sąd polski, natomiast zgodnie z poniższymi przepisami, zastosowanie będzie miało prawo innego kraju.

1. Zgodnie z regulacjami prawa prywatnego międzynarodowego dla rozwodu właściwe jest:
2. Wspólne prawo ojczyste małżonków z chwili wystąpienia z żądaniem rozwodu – jeżeli zatem małżeństwo zostało zawarte przez obywatela polskiego
   z obcokrajowcem, który polskie obywatelstwo także posiada, nawet jeżeli posiada obywatelstwo również innego kraju, wówczas postępowanie rozwodowe zostanie przeprowadzone według prawa polskiego, czyli zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
3. W przypadku braku wspólnego prawa ojczystego małżonków właściwe będzie prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania.
4. W przypadku braku wspólnego miejsca zamieszkania w chwili żądania rozwodu właściwe jest prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mieli ostatnio miejsca wspólnego zwykłego pobytu, jeśli jedno z nich ma w nim nadal miejsce zamieszkania.
5. W przypadku braku ostatniego wspólnego miejsca pobytu, stosuje się prawo polskie.

Przykład 1:

Obywatelka polska i obywatel szwedzki będący małżeństwem ostatnio wspólnie zamieszkiwali w Norwegii, lecz w chwili wniesienia powództwa żona wróciła do Polski, mąż zaś pozostał w Norwegii, wówczas powództwo o rozwód, zgodnie z powyższymi zasadami, będzie można wnieść do sądu w Polsce, jednakże rozwiązanie małżeństwa podlegać będzie prawu norweskiemu. We wskazanej sytuacji, żeby doszło do orzeczenia rozwodu, konieczne zatem będzie ziszczenie się przesłanek rozwodowych, które przewiduje prawo kraju w którym ostatnio małżonkowie wspólnie zamieszkiwali, czyli w tym przypadku prawo obowiązujące w Norwegii.

Przykład 2:

Polska obywatelka posiada obywatelstwo niemieckie. Chce wziąć rozwód z obcokrajowcem, będącym obywatelem niemieckim. W tym przypadku może żądać rozpatrzenia sprawy przez sąd polski, jeżeli przed wniesieniem pozwu o rozwód co najmniej 6 miesięcy zamieszkiwała na terenie Polski. Sąd jednak zastosuje prawo niemieckie jako wspólne prawo ojczyste małżonków. Jeśli ta sama obywatelka Polski nie miała obywatelstwa niemieckiego, a wspólnie z mężem zamieszkiwała we Francji, to sąd polski zastosuje prawo francuskie. Jeżeli jednak nie mieszkali we Francji, tylko wspólnie tam przez jakiś czas żyli, to też będzie stosowane w ich sprawie prawo francuskie. Jeśli przebywaliby razem w np. Hiszpanii, a współmałżonek polskiej obywatelki nadal tam przebywa, to w takiej sytuacji sąd w Polsce zastosuje prawo hiszpańskie.

Podsumowując:

1. Rozwód polskiego obywatela z obcokrajowcem zwykle będzie możliwy do przeprowadzenia przed sądem w Polsce. W razie zamieszkiwania w trakcie małżeństwa poza granicami kraju należy co najmniej 6 miesięcy przed złożeniem pozwu wrócić do Polski.
2. Może się jednak zdarzyć, że sąd polski nie będzie podczas takiego procesu działać według prawa polskiego, lecz w oparciu o przepisy innego kraju, jeżeli małżonkowie mieli wspólne obywatelstwo inne niż polskie albo wspólnym miejscem zamieszkania jest inny kraj niż Polska.
3. W sytuacji zaś, gdy rozwód nie został orzeczony w Polsce, lecz w innym kraju, podlega on uznaniu przez sąd polski.

 —