Skutki unieważnienia umowy kredytu frankowego

Unieważnienie kredytu a wzajemne rozliczenia kredytobiorcy z bankiem

Jeśli sąd wyda wyrok ustalający nieważność umowy kredytu, umowa taka traci moc prawną. Traktuje się ją tak jakby nigdy nie została zawarta. Kredytobiorca nie jest zobowiązany dalej uiszczać rat kredytu.
Z prawomocnym wyrokiem sądowym może złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z ksiąg wieczystych.

Nieważna czynność prawna nie wywołuje zamierzonych skutków prawnych, co jednak nie oznacza, że nie istnieją roszczenia związane z nieważnością zmierzające do przywrócenia równowagi zachwianej dokonaniem takiej czynności i spełnieniem świadczenia w jej wykonaniu.

Każda ze stron wykonała umowę – bank przekazał kwotę kredytu, a kredytobiorca spłacał raty kapitałowo-odsetkowe. Dlatego też obie strony umowy, wskutek unieważnienia, są zobowiązane zwrócić sobie to co otrzymały:

• bank zwraca kredytobiorcy sumę wszystkich spełnionych świadczeń, tj. zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych (w PLN i CHF, jeśli kredytobiorca spłacał kredyt bezpośrednio w walucie CHF),
• kredytobiorca zwraca bankowi kwotę udzielonego kredytu (w PLN).

Co ważne, kredytobiorca zobowiązany jest zwrócić otrzymaną kwotę kredytu, bez względu na to ile kapitału już faktycznie spłacił.

Przykład:

Pani Katarzyna zaciągnęła kredyt w przeliczeniu z CHF na PLN na kwotę 300.000 zł. Po 10 latach spłaciła łącznie 150.000 zł. Sąd wyrokiem unieważnił umowę kredytu.

Skutek unieważnienia kredytu:

• Bank zwraca Pani Katarzynie 150.000 zł,
• Pani Katarzyna jest zobowiązana oddać bankowi 300.000 zł.

Stwierdzenie, że świadczenie spełnione (nadpłacone) przez kredytobiorcę na podstawie postanowienia abuzywnego jest świadczeniem nienależnym, oznacza, iż co do zasady podlega ono zwrotowi, choćby kredytobiorca był równolegle dłużnikiem banku.

Kiedy może dojść do unieważnienia umowy dowiedzą się Państwo w kolejnym wpisie.

Unieważnienie kredytu a odszkodowanie za korzystanie z kapitału

Banki rozpoczęły pozywać kredytobiorców, którym udało się unieważnić umowy kredytowe o zapłatę wynagrodzenia za tzw. bezumowne korzystanie z kredytu. Nadal temat jest mocno kontrowersyjny. Zdecydowana większość sędziów i instytucji zaangażowanych w problemy frankowiczów kwestionują roszczenia banków.

W tej kwestii wypowiedział się m.in Rzecznik Finansowy, który stwierdził, iż „żądanie przez bank „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału”, jak również odsetek za opóźnienie liczonych od dnia następnego po dniu przekazania kwoty kredytu lub nieruchomości na zasadzie surogacji, jest nie tylko sprzeczne celami Dyrektywy 93/13 i udzielonej konsumentowi na jej podstawie ochronie ale również nie znajduje oparcia w przepisach prawa krajowego w szczególności w art. 410 w zw. z art. 405 i 406 kodeksu cywilnego.

Po wystąpieniu przez bank z żądaniem wynagrodzenia za korzystanie z kredytu kredytobiorca-frankowicz, może zgłosić powództwo wzajemne o wynagrodzenie za korzystanie przez bank z jego pieniędzy, którymi spłacał kredyt, a jest to dopuszczalne zgodnie ze znowelizowanym art. 204 k.p.c., ponieważ żądanie wzajemne pozostawałoby w związku z dochodzonym żądaniem przez bank.

Unieważnienie kredytu – korzyści i ryzyko

Unieważnienie kredytu frankowego jest co do zasady korzystnym rozwiązaniem, które pozwala na „pozbycie” się kredytu w całości. Z drugiej strony z unieważnieniem takiej umowy może wiązać się ryzyko.

Korzyści wynikające z unieważnienia kredytu:

• największą korzyścią płynącą z unieważnienia kredytu to „uwolnienie” się od spłacania wadliwego prawnie kredytu, który wywołuje stres u niejednego frankowicza;
• na podstawie prawomocnego wyroku unieważniającego kredyt, kredytobiorca może złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z ksiąg wieczystych;
• wskutek unieważnienia kredytu, kredytobiorca ma prawo żądać zwrotu wszystkich zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych i innych poniesionych kosztów okołokredytowych.

Ryzyko jakie wiąże się z unieważnieniem kredytu:

• nawet jeśli sąd unieważni kredyt i zasądzi na korzyść kredytobiorcy wszystkie wpłacone przez niego kwoty, to istnieje uzasadnione ryzyko, że po zakończeniu postępowania sądowego uwikłani zostaniemy w kolejną batalię sądową z bankiem, który będzie chciał odzyskać kwotę przekazanego kredytu;
• po zakończonym procesie, z pewnością bank wystąpi wobec kredytobiorców o odszkodowania za korzystanie z kapitałem;
• coraz częściej sądy stosują w wyrokach tzw. prawo zatrzymania – oznacza to, że pomimo wygrania sprawy i zasądzenia na rzecz kredytobiorcy wszystkich przekazanych na rzecz banku rat, bank wypłaci te pieniądze dopiero gdy kredytobiorca odda bankowi kwotę kredytu jako pierwszy. O prawie zatrzymania mogą Państwo przeczytać

Podejmując decyzję o złożeniu pozwu do sądu przeciwko bankowi warto skonsultować wszystkie korzyści i ryzyko płynące z każdego z rozwiązań z prawnikiem znającym się na tego typu sprawach. Nie należy zapominać, że pomimo podobieństw, każda sprawa jest inna i dla każdego klienta inne rozwiązanie będzie optymalne.