Naruszenie praw pacjenta a zadośćuczynienie

Katalog praw pacjenta

Instytucja praw pacjenta została zasadniczo uregulowana przez ustawodawcę w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. W ramach ustawy, można wyróżnić następujące prawa pacjenta:

1. prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych,
2. prawo pacjenta do informacji,
3. prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych,
4. prawo pacjenta do tajemnicy informacji,
5. prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych,
6. prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta,
7. prawo pacjenta do dokumentacji medycznej,
8. prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza,
9. prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego,
10. prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej,
11. prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.

Ad. 1 Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

Jest to jedno z najważniejszych praw pacjenta. W ramach tego prawa wyróżniamy:

1. prawo do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualnym stanem wiedzy medycznej, z najwyższą starannością oraz zgodnie z zasadami etyki zawodowej;
2. prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia;
3. prawo do opinii innego lekarza, w ramach którego pacjent może żądać zasięgnięcia opinii innego lekarza lub konsylium lekarskiego (lekarz może żądaniu odmówić jeżeli uzna je za bezzasadne – należy wówczas odnotować decyzję odmowną w dokumentacji medycznej).

Ad. 2 Prawo do informacji

Każdy pacjenta ma prawo do uzyskania od lekarza informacji o stanie zdrowia, w tym o dokonanym rozpoznaniu, proponowanych i możliwych metodach diagnozy i leczenia, jak i też o następstwach ich zastosowania bądź zaniechania, czy też o wynikach leczenia i rokowaniach.

Pacjent ma także prawo do wskazania osób, którym lekarz będzie takich informacji udzielał.

Ad. 3 Prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych

W przypadku wystąpienia niekorzystnych i niezamierzonych działań produktu leczniczego, każda osoba ma prawo do zgłoszenia osobie wykonującej zawód medyczny, Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych lub podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu.

Ad. 4 Prawo do tajemnicy informacji

Każda osoba wykonująca zawód medyczny (w tym pielęgniarka, położna czy ratownik medyczny), jest obowiązana do zachowania wszelkich informacji o pacjencie oraz jego stanie zdrowia, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

Ad. 5 Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych

Lekarz po przekazaniu wszelkich informacji o stanie zdrowia i proponowanym leczeniu, powinien uzyskać od pacjenta zgodę na wykonanie określonych świadczeń zdrowotnych. W przypadku zabiegów operacyjnych albo stosowania metod diagnozy lub leczenia, które stwarzają podwyższone ryzyko, zgoda taka powinna być w formie pisemnej.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, badanie lub świadczenie zdrowotne może zostać  przeprowadzone bez zgody pacjenta, to jest w przypadku bycia w stanie zagrażającym utratą życia, ciężkiego rozstroju ciała lub ciężkiego uszkodzenia ciała.

Ad. 6 Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta

Każde świadczenie zdrowotne powinno być udzielone z poszanowaniem intymności i godności pacjenta. Prawo to obejmuje również prawo do umierania w spokoju i godności – realizowane np. poprzez zapewnienie przez lekarzy środków łagodzących ból i innych cierpień.

Ad. 7 Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

Pacjent ma prawo do dostępu do swojej dokumentacji medycznej, to jest wszystkich dokumentów dotyczących jego stanu zdrowia i udzielonych świadczeń zdrowotnych. W ramach przysługującego prawa można żądać wglądu to dokumentacji medycznej, sporządzania jej (za opłatą) kopii lub odpisów, a nawet wydania jej w oryginale z zastrzeżeniem zwrotu. Dokumentacja medyczna może być przekazana również osobie upoważnionej przez pacjenta.

Co istotne – dokumentacja medyczna powinna być udostępniona w formie zapewniającej jej czytelność.

Ad. 8 Prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza

Każdy pacjent jest uprawniony do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza, które wypływa na jego prawa lub obowiązki. Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta.

Ad. 9 Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

Wskazane prawo daje pacjentowi podstawę do kontaktów osobistych, telefonicznych czy listownych z innymi osobami. Takie prawo przysługuje nawet w czasie pobytu w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub opiekuńczo-leczniczym, hospicjum, uzdrowisku czy zakładzie rehabilitacji leczniczej.

Ad. 10 Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej

W ramach tego prawa, podmiot leczniczy nie może zabronić pacjentowi wizyty duszpasterskiej stosownego wyznania. Dopuszczalna jest zatem chociażby wizyta księdza w celu wykonania ostatnich sakramentów.

Ad. 11 Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie

Każda placówka lecznicza powinna udostępniać bezpłatną usługę depozytu, gdzie pacjenci mogą przechowywać swoje wartościowe rzeczy.

Zadośćuczynienie (odszkodowanie) za naruszenie praw pacjenta

Zadośćuczynienie (błędnie określane odszkodowaniem) za naruszenie praw pacjenta wynika wprost z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w związku z art. 448 Kodeksu cywilnego. Jak zostało wskazane we wstępie niniejszego wpisu, jest ono niezależne od roszczenia o odszkodowania jak i o zadośćuczynienie za krzywdę.

Należy jednak pamiętać, że w trybie ustawy o prawach pacjenta roszczenie o zadośćuczynienie nie przysługuje w przypadku prawa do:

• przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
• informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych;
• dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia;
• zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych.

Zgodnie z powołanym powyżej art. 4 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta, zadośćuczynienie za naruszenie prawa pacjenta powinno być odpowiednie. Pod pojęciem „odpowiednie” należy rozumieć zadośćuczynienie utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, jak i też stanowiące realną wartość ekonomiczną dla osoby której prawa pacjenta zostały naruszone.

W praktyce orzeczniczej, kwoty zadośćuczynienia za naruszenia praw pacjenta mogą być znaczące – przykładem może być tutaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2007 roku (sygn. akt VI ACa 1246/06), w którym za naruszenie prawa do informacji o ryzyku zabiegu operacyjnego, Sąd Apelacyjny przyznał kwotę 100 000,00 zł.

Niemniej, w większości przypadków, przyznawane tytułem zadośćuczynienia kwoty oscylują w granicach 10 000,00 zł – 50 000,00 zł.

—

Potrzebujesz bezpłatnej konsultacji w sprawie o odszkodowanie lub zadośćuczynienie ? Kliknij tutaj.