Zachowek a Darowizna

Zachowek a Darowizna

Często zdarza się, że spadkodawcy za życia przekazują swój majątek w drodze darowizny na inne osoby. Taki stan rzeczy może powodować powstanie u niektórych spadkobierców ustawowych roszczenia o zachowek. Przykładowo dokonanie przez rodziców na jedno z dzieci darowizny np. w postaci mieszkania, będzie skutkowało powstaniem u pozostałego rodzeństwa roszczenia o zachowek wobec niego.

Zgodnie bowiem z art. 993 Kodeksu cywilnego, przy obliczaniu zachowku dolicza się do spadku darowizny poczynione przez spadkodawcę. Mając zatem na uwadze powołany przepis, w sytuacji gdy ze względu na dokonane przez spadkodawcę darowizny, majątek spadkowy przestał istnieć lub został uszczuplony, spadkobiercy mogą żądać od obdarowanych zachowku.

Należy jednak pamiętać, że zachowku nie można żądać, gdy od dnia dokonania darowizny minęło 10 lat, chyba, że darowizna została dokonana na rzecz  spadkobierców oraz osób uprawnionych do zachowku. A zatem, posługując się podanym we wstępie przykładem, rodzeństwo może żądać po śmierci spadkodawcy zachowku nawet po upływie 10 lat od dokonania darowizny.

Zachowek a darowizna – co gdy darowizny nie było ?

Podstawą do żądania zachowku, oprócz darowizny, mogą być także inne nieodpłatne przysporzenia na rzecz danej osoby. Jak słusznie bowiem stwierdził Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 25 marca 2014 r. (I ACa 1204/13) „Na gruncie art. 993 k.c., jako darowizny należy traktować nie tylko umowy zawarte na podstawie art. 888 k.c., lecz również wszelkie inne czynności, mocą których dochodzi do nieodpłatnego przysporzenia. Rozszerzenie przez małżonków ustroju ustawowej wspólności majątkowej na majątek odrębny (obecnie osobisty) jednego z małżonków może być uznane w konkretnych okolicznościach sprawy za nieodpłatne przysporzenie, zbliżone swoim charakterem do umowy darowizny. W konsekwencji udział objęty taką umową podlega uwzględnieniu przy obliczeniu należnego zachowku na podstawie art. 993 k.c.”